Projectbeschrijving (project is afgerond)
Probleem
Intensief gebruik van de bodem leidt vaak tot een verslechtering van de bodemkwaliteit en daarmee tot verminderde ziekteweerbaarheid. Het risico op bodem gebonden ziekten en plagen neemt dan toe. Dit geldt zowel voor de akkerbouw als voor vollegronds kasteelt. In dit project wordt ingezet op het gebruik van compost als bodemverbeteraar om bodemziektes te onderdrukken en algemene bodem- en plantweerbaarheid te vergroten.
Aanpak
Onderzoek wordt gedaan naar composttoevoegingen waarbij enerzijds uitgegaan wordt van specifieke wensen uit de praktijk en anderzijds wordt gekeken naar meer algemene weerbaarheid van het gewas door een verbetering van de bodemkwaliteit. Naast het terugdringen van ecologisch onwenselijke maatregelen zoals grondstomen, gebruik van chemische middelen en kunstmest wordt door het toepassen van verrijkte compost ook een verhoogde gewasopbrengst beoogd. Het onderzoek wordt voor twee sectoren uitgevoerd:
- Het gebruik van met plantinhoudstoffen en micro-organismen verrijkte compost in de akkerbouw, waarbij in eerste instantie de focus ligt op de lelieteelt. Hierbij kijken we vooral naar algemene ziektewering.
- Het effect van verrijkte compost in de vollegronds kasteelt (bloementeelt waaronder chrysanten en biologische vruchtgroenten). Voor de intensieve teelten speelt specifieke ziekte weerbaarheid een belangrijke rol.
Eindresultaat
Voor dit project is een veldproef aangelegd om gedurende drie jaar het effect van toevoegingen aan de bodem te kunnen meten, waaronder compost en micro-organismen. De proef is zodanig aangelegd dat een rotatie van aardappel-Tagetes-lelie kan worden aangehouden, waarbij elk gewas elk jaar op een deel van het veld (in plotjes) wordt geteeld. In 2019 is een toevoeging van een door HLB geïsoleerde Bacillus stam in de veldproef getest. Om de omstandigheden beter te controleren is besloten om in 2020 en 2021 toevoegingen bestaande uit micro-organismen te testen in potproeven (met grond van het proefveld). De schimmels en bacteriën zijn geselecteerd op grond van beschreven positief effect op de bodemweerbaarheid. Het gebruik van compost om de bodemvruchtbaarheid te verbeteren is een beproefde methode. Ook wetenschappelijke literatuur wijst uit dat de toepassing van compost effect heeft op de fysische, chemische en biologische eigenschappen van de bodem. Nieuw is het concept om micro-organismen toe te voegen aan de compost met als doel deze te introduceren in het bodemecosysteem. Hierbij is de verwachting dat wanneer er bacteriën en of schimmels waarvan bekend is dat ze positieve eigenschappen hebben worden toegevoegd aan de bodem, er een hogere gewasopbrengst en betere weerbaarheid tegen ziektes kan worden gerealiseerd. Bioclear earth heeft een uitgebreide literatuurstudie uitgevoerd om geschikte bacteriën en schimmels te selecteren die voldoen aan de vooraf opgestelde eisen, namelijk: - Wetenschappelijk bewezen positief voor planten (bijvoorbeeld door de productie van planthormonen, het maken van antibiotica om ziekteverwekkers tegen te gaan, het beschikbaar maken van fosfaat) - Eenvoudig kweekbaar - Niet pathogeen voor mensen
Concrete resultaten
- Het gebruik van compost zorgt voor de toename van organismen waarvan bekend is dat ze positief bijdragen aan de groei en kwaliteit van planten. Het toevoegen van de uitgekozen micro-organismen (zowel met als zonder compost) had een vergelijkbaar effect. Ook wanneer enkel de micro-organismen werden toegevoegd, zijn er op basis van de resultaten aanwijzingen dat er een toename plaatsvindt van deze organismen, deze resultaten waren echter niet statistisch significant
- Er is een actief databestand ontwikkeld met bodemsamenstelling en composteigenschappen. En er is een methodiek ontwikkeld om verbanden te leggen in samenstelling (fysisch-chemisch en biologisch) en gebruik van compost met verwachte effecten op onderdrukking van relevante ziekten en plagen.
- Het toevoegen van Tagetes zorgt voor de toename van specifieke soorten gelinkt aan de onderdrukking van ziekteverwekkers, waaronder plant-parasitaire aaltjes, namelijk de Ohtaekwangia en Flavobacteria.
- De belangrijkste teeltmaatregelen die zijn getest, toevoeging van een specifiek geselecteerde compost met toevoeging van mycostop en het stomen versus toepassen van bodemreset, zijn niet afdoende voor het onderdrukken van de wortelknobbelaaltjes populatie. Het beheersen van populaties wortelknobbelaaltjes lukt waarschijnlijk alleen door meerdere maatregelen te stapelen en er is aanvullend onderzoek nodig om over een langere periode te kijken naar de effecten van gestapelde maatregen in een praktijksituatie. Naast het verzorgen van de bodem en aanwezige bodemleven is de keuze van de onderstam van groot belang. Het In het geval van de aaltjes gevoelige zandgrond is het aan te bevelen om gevoelige gewassen niet in de gewasrotatie op te nemen. Met name aubergine en paprika zijn geschikt voor teelt in aaltje gevoelige bodems. Daarnaast is bedrijfshygiëne nodig om inslepen en verslepen te voorkomen.
Website: Duurzaam bodembeheer - HLB BV
