Projectbeschrijving (project is afgerond)
Probleem
De landbouw in het Groningse Oldambt heeft internationaal gezien goede mogelijkheden voor de grootschalige akkerbouwproductie en hoogwaardige vermarkting van suikerbieten en granen. Door maatschappelijke wensen en eisen staat de sector echter onder druk om te vernieuwenDe aanwezigheid van nuttige flora- en faunasoorten en de landschappelijke diversiteit (ecologisch waardevolle sloten, heggen, akkerranden en landschapselementen) op en rond de landbouwbedrijven is afgenomen. Dit geeft niet alleen een verlies aan functionele agrobiodiversiteit, maar ook een verlies aan specifieke soorten, zoals akkervogels. Verder staat de aanvoer van organische stof en de nutriëntenvoorziening onder druk. Deze ontwikkelingen kunnen op den duur leiden tot lagere opbrengsten of aantasting van het productiesysteem. De uitdaging is natuurinclusieve alternatieven te vinden die voldoende inkomenszekerheid bieden.
Aanpak
In dit project wordt;
- kennis en ideeën uitgewisseld rondom potentiële natuurinclusieve maatregelen in het Oldambt,
- praktijkervaringen van landbouwers met natuurinclusieve maatregelen nader wetenschappelijk onderbouwd
- voor een aantal natuurinclusieve maatregelen, waaronder de toepassing van mengteelten in een akkerbouwrotatie, de toevoeging van leguminosen in het bouwplan en de inzet van meer organische mest de effecten op biodiversiteit, inpasbaarheid in bedrijfsvoering en bedrijfseconomische haalbaarheid in kaart gebracht
- praktische handvatten ontwikkeld om verdere uitrol van deze vooruitstrevende en innovatieve maatregelen te stimuleren en een spin-off effect te bereiken
- kennis te verspreiden door kennis- en veldbijeenkomsten te organiseren en communicatiemateriaal te ontwikkelen. Dit geeft houvast, feiten en cijfers voor navolging en – belangrijk focuspunt - mogelijke inpassing doordat de maatregelen zichzelf terugverdienen of in het nieuwe GLB (vergoedingen voortvloeiend uit het Europese gemeenschappelijk landbouwbeleid) kunnen worden ingepast.
Eindresultaat
- Tijdens de monitoring van de 3 veldtesten zijn de biodiversiteit, bodemkwaliteit, bodemstructuur en bodem biologische effecten via de bodemconditiescore in kaart gebracht. De natuurinclusieve maatregelen werden gemonitord aan de hand van de kritische prestatie indicatoren zoals die door ‘Koopmans et al. (2017)’ zijn geformuleerd voor een bio-diverse (natuurinclusieve) akkerbouw. Dit draagt bij aan een goede opzet voor de veldproeven en voor de economische afwegingen van de maatregelen
- Er is een nulmeting gedaan (op de locaties waar de veldtesten worden gedaan), waarbij de biodiversiteit, bodemkwaliteit (waaronder organische stof opbouw), bodemstructuur en bodem biologische effecten via de bodemconditiescore in kaart zijn gebracht. Ook gedurende het teeltseizoen is dit gemeten/onderzocht. De onderzoeksresultaten hiervan zijn vastgelegd en verspreid.
- Er is onderzoek gedaan naar de inpasbaarheid in de bouwplan en de bedrijfsvoering via de enquête en mondeling op veldbijeenkomsten met boeren. De resultaten zijn verspreid via de factsheets (Bijlage VI) en nieuwsbrieven van de ANOG (Bijlage IX).
- Er is onderzoek gedaan naar natuurlijke vijanden en de bonenkever in de veldboonproef. De diversiteit aan (on)kruiden is gemonitord in de veldboon-veldtest en de grasklaver-veldtest.
- De natuurinclusieve maatregelen zijn gemonitord aan de hand van de kritische prestatie indicatoren (KPI’s). De informatie is verspreid in de factsheets (bijlage VI).
- Er zijn enquêtes gehouden onder meerdere akkerbouwers in het Oldambt om de inpasbaarheid van de maatregelen in de bedrijfsvoering te toetsen.
- Er is een saldoberekening uitgevoerd met en zonder de drie genoemde natuurinclusieve maatregelen, met daarin aandacht voor de haalbaarheid, risicomanagement, noodzakelijk investeringen en rentabiliteitsontwikkeling op de lange termijn. De resultaten zijn verspreid in de factsheets (Bijlage VI).
Website: https://anog.nl/natuurinclusieve-landbouw-oldambt-groningen
Bij de foto: Phacelia in het rijspoor van een veldboongewas
