Chemievrij mais telen Fryslan

Uitvoeringsperiode: 01-11-2018 t/m 28-02-2021
Regio: NL-123 Zuidoost-Friesland
Status: Afgerond

Projectbeschrijving (project is afgerond)

Probleem

Mais is een mooi voedergewas, maar ook een probleemteelt vanwege milieueffecten, waaronder uitspoeling stikstof naar het watersysteem, teruglopen bodemorganische stof (afname klimaatadaptatie en –mitigatie), teruglopen bodemleven/biodiversiteit, bodemdegradatie etc. Er zijn maatschappelijke redenen voor aanpassing van het teeltsysteem (o.a. aanscherpende regelgeving), maar ook voor productiestabiliteit op langere termijn is aanpassing noodzakelijk.

Aanpak

In dit project wordt onderzocht welke typen ondergewas (cover crops) of partnergewas (mengteelt) voor onkruidonderdrukking op enerzijds zandgrond en anderzijds veengrond onder welke omstandigheden het beste presteren met behoud van (maïs)opbrengst. Hiermee willen we ecosysteemdiensten volledig tot hun recht laten komen. Dit is zowel het geval voor biodiversiteit (meer soorten planten, en geen afname van voedselaanbod voor insecten en bodemleven in vergelijking zonder gebruik van ondergewas en herbiciden), klimaat (levend ondergewas geeft onafgebroken C-vastlegging) en milieu (levend ondergewas geeft onafgebroken opname van nutriënten waardoor uitspoeling veel lager is). De toepasbaarheid van dit systeem in de praktijk staat of valt met de effecten op de maïsproductie. Uitgangspunt is géén verlaging van de maïsopbrengst ten opzichte van maïsteelt zonder ondergewas. Daarvoor gaan we een breed scala aan mogelijke onder- en partnergewassen testen, gekozen op basis van vermoedelijke geschiktheid (literatuur en expert judgement). De concurrentie tussen maïs en ondergewas zal worden teruggedrongen door middel van aangepaste inter-row maaiers, dus mechanisch. Referentie is de variant zonder ondergewas en herbiciden.

Eindresultaat

Belangrijkste conclusies op grond van de proeven in het project (2019 en 2020):

  • Strokenfrezen bevordert bodemleven en verlaagt het risico op nitraat-uitspoeling ten opzichte van spitten.
  • Klaver-onderzaai na spitten leverde een hoge maisopbrengst en leidde niet tot een verhoogd N-residu ten opzichte van glyfosaat-spitten. Klaver na spitten lijkt daarom een goed niet-chemisch alternatief voor glyfosaat in maisteelt.
  • Strokenmulchen leidde tot verlies van maisopbrengst door teruggroei van gras, maar had wel een positief effect op insecten en een lager risico op nitraatuitspoeling.
  • Grassenmiddel presteerde qua maisopbrengst, regenwormen en insecten gelijk als glyfosaat, dat minder selectief is.
  • ‘Drietrapsraket’ (mengsel van phacelia, luzerne en boekweit) na spitten gaf in beide jaren redelijke maisopbrengsten, maar minder dan de chemische controles. Doordat het gemaaid werd, werden geen voordelen wat betreft biodiversiteit gevonden.

Meer informatie is te vinden in het V-focusartikel van september 2021: http://www.louisbolk.nl/sites/default/files/publication/pdf/chemievrij-mais-telen-met-bodembedekkers-friesland.pdf

Bij de foto: proefveld locatie Joure, zomer 2020

Projectleider

Projectleider
Joachim Deru
Louis Bolk Instituut
0343-523860

Partner(s)

Partner(s)
loonbedrijf Hoekstra BV,
machinebouwer Henk Pol
Melkveehouder G.J. Lenes
Nordic Maize Breeding