Projectbeschrijving (project is afgerond)
Probleem
Het diepere grondwater in Zeeland en andere kustprovincies van Nederland is zout. Verzilting van het schaarse zoete (grond)water treedt op als er teveel grondwater onttrokken wordt voor beregening in droge perioden. Telers in Zeeland ondervinden reeds de gevolgen van klimaatverandering, waarbij beperkingen ontstaan in de beschikbaarheid van zoet water voor beregening in steeds vaker voorkomende droge perioden. Dit levert toenemende droogteschade op in de akkerbouw. Tevens zijn er problemen met de mestgift die de waterkwaliteit van landbouwgebieden negatief beïnvloedt. Het toepassen van druppelirrigatie en fertigatie kan de efficientie van het grondwatergebruik verhogen en droogteschade verminderen, en kan zorgen voor een gerichtere toepassing van meststoffen in de wortelzone.
Aanpak
Op het bedrijf van Maatschap Waverijn in Zeeuws Vlaanderen worden metingen verricht aan grondwateronttrekking, grondwaterverzilting, de efficiëntie van watergiften via waterkanon en druppelirrigatie, verdamping, verdeling en aanvulling van bodemvocht, verandering in bodemstructuur, concentraties van stikstof en fosfor in de bodem, nutriënten giften en uitspoeling naar grondwater, en gewasopbrengst. Het proefperceel wordt ingericht in vier vakken. In het referentie proefvak wordt traditionele beregening en mestgift toegepast. In de andere drie proefvakken worden verschillende druppelirrigatiemaatregelen geïmplementeerd zoals:
- aanleg van de druppelslangen aan het bodemoppervlak,
- aanleg van slangen onder de bouwvoor
- toepassing van fertigatie.
De metingen worden over twee seizoenen uitgevoerd, waarbij kennis over de resultaten voor twee gewassen (aardappelen, uien) opgedaan wordt.
Eindresultaat
De doelstelling van het project is dat een vernieuwing in de omgang met water en nutriënten in de landbouw op korte termijn plaats dient te vinden ter adaptatie aan de veranderende klimaatomstandigheden. Deze vernieuwingen zijn nodig om de landbouw via innovatieve maatregelen duurzamer en toekomstbestendiger te maken, en om tegemoet te komen aan verhoogde eisen die gesteld worden aan onttrekking van water en de waterkwaliteit ten behoeve van natuurbeheer. Een belangrijke voorwaarde voor implementatie van adaptieve maatregelen is dat deze kostendekkend en makkelijk te implementeren zijn in de agrarische bedrijfsvoering, zodat de concurrentiekracht van de sector met minimale inspanning verhoogd wordt. De uitgevoerde werkzaamheden hebben inzicht en kennis gegeven over deze nieuwe mogelijkheden van toediening van water. Het project heeft geleidt tot een betere afweging tussen de verschillende methodieken rekening houdend met de bodemgesteldheid, de gewasproductie het perceel, de economische mogelijkheden en de water- /nutriëntenbalans in het perceel.
Werkende systemen zijn geïnstalleerd waarbij verschillende waterafgifte technieken met elkaar konden worden vergeleken en de metingen zijn op een website gepubliceerd. Er is een beslissingsmodel om optimale watergiften te geven op basis van bodemvocht metingen en de neerslag verwachtingen. De verschillende technieken bestonden uit een beregeningsinstallatie (spuithaspel), ondergrondse druppelirrigatie en een bovengrondse druppelirrigatie. Gekwantificeerd zijn van verschillen in watergebruik en uniformiteit van beregening tussen spuithaspel en druppelirrigatie. Verschillen in verzilting tussen traditionele beregening en druppelirrigatie (geofysica) is in beeld gebracht. Voor elk van deze typen is de effectiviteit van voor het toedienen van water in beeld zijn gebracht. Daarbij is gekeken naar zowel de waterkwantiteit als de waterkwaliteit en het effect daarvan op de bodem. In het veld zijn daarvoor diverse meetinstrumenten geplaatst en is veldwerk uitgevoerd waaronder bodemvocht sensoren, regenmeters en waterkwaliteits- en bodemmetingen. Tot slot is de gewasopbrengst onder de verschillende systemen bepaald. Naast de metingen zijn er modellen gebruikt om de effecten van de verschillende beregeningstechnieken te berekenen. Daarbij is gekeken naar waterbeschikbaarheid voor het gewas, het effect op de grondwaterstand en het bodemvocht, de uitspoeling van nutriënten naar de ondergrond, de gewasopbrengst en de economische opbrengst in beeld te brengen.
Website: Deltadrip Zeeland - Acacia Water
