Beschrijving project (Project is afgerond)
Probleem
De varkenshouderij is in Gelderland kleinschaliger dan in andere provincies. De kostprijs is (mede vanwege mestafzetkosten) hoger dan in overige delen van Nederland. Uitbreidingsmogelijkheden van de intensieve veehouderij wordt beperkt. Bedrijven die op kostprijs niet kunnen concurreren moeten op zoek gaan naar een ander verdien model.
In het project Gelders Buurtvarken is ervoor gekozen dat het model toegankelijk moet zijn voor een “doorsnee” bedrijf zonder grote investeringen voor huisvesting te hoeven doen. Meerwaarde wordt gecreëerd door verkoop aan keurslagers en een optimalisatie in de vierkantsverwaarding. Voor de varkenshouder gaat dat doorgaans maar om enkele varkens per week, vraag is hoe is dit volume te vergroten?
Aanpak
Gelders Buurtvarken is uniek door de samenwerking tussen de partijen (boer – erfbetreders – slachterij – groothandel - consument). Zij hebben één gezamenlijk doel, namelijk het benutten van de expertise over de gehele breedte van de productiekolom.
Het product richt zich met name op smaak. Consumenten bepalen welke smaak- en kwaliteitseisen het product moet voldoen. Door keuzes in genetica en voeding wordt hier invulling aangegeven. In overeenstemming met varkenshouder wordt de beste keuze gemaakt. Proeven maken verschillen inzichtelijk en op basis wordt uiteindelijk de beste combinatie bepaald. Dat moet dan resultaten in varkensvlees dat uniek is in smaak en kwaliteit en herkenbaar voor de regio.
Eindresultaat
Doelstelling van dit project is het realiseren van toegevoegde waarde zonder toegevoegde kosten in een uniek gesloten keten (boer, erfbetreders, slachterij, consument/retail) door middel van een innovatief marktconcept. Het concept Gelders FoodValley Pig richt zich volledig op smaak en beleving van het geproduceerde vlees. Na onderzoek worden de volgende onderdelen vastgesteld, allen passende bij de regio: - Genetica - Voerrantsoen - Slachtgewicht – Slachtproces. De onderdelen worden vastgesteld op basis van enkele onderzoeksvragen. Het concept dient toegankelijk te zijn voor de varkenshouders. Daarnaast dient de verwaarding van het gehele varken te worden meegenomen om zo verspilling te voorkomen en vooral een economisch interessant product te maken. Binnen het concept wordt door de gehele keten samengewerkt. De activiteiten van dit project hebben geleid tot de volgende eind conclusie.
- Technisch gezien is alles gelukt: de kwaliteit van het product is erg goed. Het voer, de houderij, het management van de boer en de korte slachtlijn heeft hier veel effect op.
- Er zijn heel veel gesprekken geweest tussen de ketenpartijen, voerleverancier, boer en slager. Welke kwaliteit moet geproduceerd worden om aan de eisen van smaak en de wensen van de consument te kunnen voldoen. Belangrijk was het feit dat elke schakel binnen de keten er een meerwaarde uit moet halen. Dit is de focus geweest vanaf de start tot en met het einde.
- Er heeft veel onderzoek plaats gevonden. Naast het consumentenonderzoek zijn er veel gesprekken geweest met fokkerij organisaties en premix leveranciers. Op basis van deze onderzoeken zijn er keuzes gemaakt hoe de varkens te houden gedurende de vier ronden (voer + keuze genetica)
- Op basis van de diverse ronden en voersamenstelling en strategieën is er een keuze gemaakt voor een bepaalde reeks voeders met meer granen en andere vetbronnen. Qua Genetica is er uiteindelijk gekozen voor TN 20 * Tybor G (voorkeur op basis van de 2e ronde van 60 varkens). Tybor G heeft op het oog mooi mager vlees en is wat “luxer” en geeft dus meer luxere delen vlees. De TN20 ( Temp) is een vetter varken waardoor er meer smaak in het vlees kan worden gebracht. Echter, als het aan de projectgroep had gelegen was er gekozen voor een andere genetica combinatie (meer Duroc ras). Maar de consument vind het uiterlijk belangrijk. Vlees van een Duroc varken is minder droog, maar ook een stuk vetter. Dit wil de consument niet al komt dit wel ten goede van de smaak.
- In de praktijk blijkt dat er veel tegengestelde belangen zijn. De wensen van de consument / maatschappelijke eisen botsen in de praktijk met het optimaliseren van smaak. zijn weleens anders dan hoe het vlees het meest smaakvol zou kunnen zijn. Als voorbeeld: de slager wil geen beren. Deze hebben een eigen smaak en ruiken erg sterk. Dit heeft een (negatieve) invloed op de smaak van het vlees. Echter, maatschappelijk gezien is er geen draagvlak om de beren te castreren.
Stand van zaken na het project: Het huidige afzetkanaal blijkt niet voldoende te zijn. De slager kan het gehele aanbod van de varkenshouder niet gebruiken, de omvang past niet goed bij elkaar. De slager wil geen beren, hiervoor moet een ander kanaal gezocht worden. Er vinden gesprekken plaats met andere omliggende afzetkanalen ter uitbreiding. Wat we hier vooral tegen komen, is het feit dat slagers minder waarde hechten aan de regionale gedachten. Ze willen vooral goed vlees voor een lage prijs.
