Projectbeschrijving
Probleem
In 2016 is het stelsel voor Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) van start gegaan, uitgevoerd door veertig collectieven verspreid over Nederland. Samen met koepelorganisatie BoerenNatuur zorgen we voor samenhang in de uitvoering van het stelsel. Gedurende de looptijd zijn de collectieven tegen bepaalde zaken aangelopen, waarbij de regeling niet strookt met de praktijk. Ook heeft de WUR een evaluatie uitgevoerd naar het collectieve stelsel, waarin diverse verbeterpunten worden benoemd. Op basis hiervan gaan we aan de slag met als doel het ANLb doelgerichter en efficiënter te maken. Daarom wordt er ook samengewerkt met kennisinstellingen, andere collectieven en ketenpartners RVO en NVWA.
Aanpak
Het uitgangspunt van de pilot is het werken aan doelen op gebiedsniveau. In het huidige stelsel ligt de focus sterk op individuele beheereenheden. Door op gebiedsniveau te gaan sturen is er meer samenhang en flexibiliteit in het seizoen mogelijk. Denk hierbij aan planning, uitvoering, monitoring, controle en evaluatie.
Specifiek gaat het om de volgende doelen en benaderingen:
- Een doelgerichte aanpak met aandacht voor het ANLb binnen bedrijfsplannen. De aanpak is meer doelgericht door sterker te sturen op samenhang van verschillende vormen van ANLb beheer, conditionaliteit en ecomaatregelen, én de gewassen binnen een bouwplan. De bedrijven samen zorgen voor realisatie van leefgebieden voor doelsoorten op gebiedsniveau.
- Verminderen administratieve lasten bij zowel overheid (RVO en NVWA) als bij collectieven. Dat willen we bereiken door te verkennen of (een deel van) de veldcontroles door de NVWA en meldingen van uitgevoerd (of gewijzigd) beheer met monitoren via satellietbeelden te vervangen is. En door het principe van controleer de controleur, waarbij de uitvoering van de schouw door collectieven een prominentere rol krijgt.
- Versterken effectiviteit van beheer door adaptief beheer en door te verantwoorden op gebiedsniveau. Adaptief beheer speelt in op de situatie in het veld en wordt niet belemmerd door vooraf vastgelegde kalenderdagen waarop beheer moet zijn uitgevoerd. Ook hierbij kan het monitoren met satellieten een belangrijke rol spelen.
- Effectiever benutten van verschillende databronnen bij zowel de wettelijk verplichte controles als bij het monitoren van resultaten ten behoeve van de evaluatie van beheer en beleid (beheer- en beleidsmonitoring). Wanneer gegevens van controles, schouw, beheer- en beleidsmonitoring worden gecombineerd, levert dat inzichten die effectiever beheer mogelijk maken. Ook nieuwe methodes zoals het gebruik van een habitat scorecard worden ingezet.
De pilot wordt uitgevoerd in pilotgebieden waarin reeds ANLb beheer voor de leefgebieden open grasland, open akker en droge dooradering wordt uitgevoerd. Dit wordt aangevuld met enkele veldmaatregelen ter versterking van de mozaïeken, clusters en dooradering, vooral ook om samen met deelnemers te verkennen wat er op de bedrijven mogelijk is.
Resultaat
De pilot kan gezien worden als een systeem pilot die uitzoekt hoe meer op resultaten gestuurd kan worden door de aanpak van te verbeteren. Er wordt onderzocht of en hoe er vanuit perceel- , bedrijf- of gebiedsniveau resultaatgericht gewerkt kan worden. Daarbij liggen er belangrijke aanknopingspunten in de huidige aanpak van een gebiedscontract tussen provincie en collectief op hoofdlijnen en uitwerking in individuele contracten tussen collectieven en deelnemers met details over het beheer.
Website: www.anog.nl/
Bij de foto: Rand bij graan in Kiel-Windeweer
