Projectbeschrijving (project is afgerond)
Probleem
Deze pilot is een van zeven landelijke pilots waarmee BoerenNatuur en LTO input verzamelen voor de Nederlandse invulling van de vergroening van het GLB na 2021.
Aanpak
De vijf verschillende gebiedsplannen zijn opgesteld met medewerking van boerendenktanks en gebiedspartners, zoals gemeenten, provincies, waterschappen, terreinbeheerders, LTO en lokale natuur- en milieuorganisaties. De plannen zijn toegespitst op de specifieke landschappen van de collectieven. De vereniging Noardlike Fryske Wâlden heeft samen met de partners gebiedsplannen gemaakt voor het kleinschalige coulisselandschap en het open weidevogellandschap in het noordoosten van Friesland. Collectief Groningen West heeft dat gedaan voor dezelfde landschapstypes in het Westerkwartier. Het gebiedsplan van Midden Groningen richt zich op het open akkerbouwgebied rond Uithuizen. In de gebiedsplannen is per gebied een lijst met ecoregelingen opgesteld, waaruit de deelnemende boeren kunnen kiezen. Om te onderzoeken wie welke rol tijdens het proces moet hebben, zijn er met deze groep conceptbedrijfsplannen gemaakt. Hierin staat welke maatregelen de agrarische ondernemer uit het keuzemenu kan uitvoeren met de bijbehorende vergoedingen.
Eindresultaat
Uit de GLB-pilot blijkt dat boeren goed uit de voeten kunnen met het veranderende Europese landbouwbeleid. Uit de praktijkproef komt naar voren dat agrariërs de gevraagde extra inspanningen die de natuur ten goede komen kunnen leveren. Een puntensysteem met bonussen en begeleiding door een collectief helpen hierbij, zijn andere conclusies. Er is geëxperimenteerd met een nieuw systeem waarmee boeren passende maatregelen, die goed zijn voor milieu, biodiversiteit of klimaat, kunnen uitvoeren op die plekken waar ze het meest efficiënt zijn. Dit systeem levert tevens zo weinig mogelijk administratieve lasten en regels op voor de agrariërs.
Tijdens de proef hebben de drie collectieven, in een gebiedsproces met gebiedspartijen en boeren, een keuzemenu met maatregelen voor de boeren ontwikkeld. Voorbeelden hiervan zijn soortenrijk productiegrasland, groene braak en het toepassen van ruige mest. Als ze dit samen met de buren, een aangrenzende collega-agrariër of een terreinbeherende organisatie oppakken, wordt het effect versterkt en levert het een plus op voor bijvoorbeeld de biodiversiteit of waterkwaliteit. Dit is door de collectieven uitgewerkt in een puntensysteem dat in de praktijk is getest. “We hebben geconstateerd dat de provincie de aangewezen partij is om een trekkersrol in het proces op zich te nemen en dat die ook duidelijke doelen kan stellen”, zegt projectleider Wouter Rozendaal. “Verder is een conclusie dat het wenselijk is om gebiedsplannen op een hoog schaalniveau te maken en van daaruit naar deelgebiedsplannen te verfijnen. Het collectief is bij uitstek geschikt om vervolgens doelen gebiedsgericht naar maatregelen te vertalen. Een boerendenktank kan hierbij nuttig en praktisch meedenken.”
Binnen de pilot lag de focus op het ontwikkelen en testen van een zelfsturend puntensysteem. Boeren kunnen voor maatregelen uit ecoregelingen punten verdienen met een bijbehorende vergoeding. Het puntensysteem werkt op basis van naburigheid. Maatregelen krijgen extra punten als ze naast elkaar liggen en ook daadwerkelijk in de nabijheid van elkaar worden uitgevoerd. Verder komt naar voren dat het puntensysteem vooral goed functioneert voor de maatregelen waarbij sturing nodig is. Het collectief kan zorgen voor begeleiding en heeft ook een goed overzicht welke boer met welke maatregel bezig is. Agrariërs vinden onderlinge kennisuitwisseling belangrijk. Collectieven kunnen de organisatie van toekomstige informatiebijeenkomsten op zich nemen.
In het eindrapport is meer te lezen over de resultaten: GLB_Samenvatting_Eindrapport.pdf (noardlikefryskewalden.nl)
