Projectbeschrijving (project is afgerond)
Uitdaging
De agrarisch ondernemer krijgt momenteel geen beloning voor goede prestaties op het gebied van biodiversiteit. Voor de omslag naar een landbouw die produceert in balans met natuur en een bijdrage levert aan behoud en herstel van biodiversiteit is het van belang dat prestaties op het gebied van biodiversiteit meetbaar worden gemaakt en dat goede prestaties worden beloond. Het meetbaar maken van deze prestaties kan bijdragen aan tools om via de GLB-beloningen voor natuurbeheer en/of bijdrage aan biodiversiteitsherstel te belonen.
Aanpak
Een set van KPIs wordt getoetst op hun praktische werkbaarheid, hun effectiviteit en op hun effect op de bedrijfsvoering en de biodiversiteit. Hierbij komen verschillende deelaspecten van agrarische biodiversiteit aan de orde zoals bv. een efficiënt gebruik van voedingsstoffen voor de bodem, de inrichting van een terrein, het teelt- en bemestingsplan, soort-specifieke maatregelen en beheer van landschapselementen zoals bv. slootranden en akkerranden.
- Op verschillende bedrijven zal op basis van maatwerk de handelingsperspectieven van de akkerbouwers in kaart worden gebracht en zullen specifieke KPIs getoetst worden. De beginsituaties zullen voor de betreffende KPIs worden vastgelegd.
- Verschillende varianten van maatregelen zullen onderzocht worden. Middels praktische maatregelen en gebruik makend van de kennis van de agrariërs zelf zullen in nauw overleg met hen verschillende opties van maatregelen getoetst worden.
- De resultaten op het gebied van KPIs, plagendruk, en opbrengst zullen tussentijds worden gemonitord en de ervaringen van de akkerbouwers zullen verzameld worden om zo de handelsperspectieven van akkerbouwers op de KPIs zo realistisch mogelijk te beschrijven. Ook zullen enkele indicatorsoorten worden geselecteerd voor het gebied en zal de aanwezigheid van deze soorten op verschillende percelen bepaald en gevolgd worden.
Eindresultaat
Met in achtneming van enkele beperkingen van hogerhand (corona en verlies van een teeltseizoen door late start) zijn de deelprojecten allemaal goed afgerond. Het is met name jammer dat we minder veldbijeenkomsten konden organiseren door de coronamaatregelen. De deelprojecten vergroening en nateelt zijn voortijdig beëindigd omdat door veronkruiding de uitkomsten niet meer betrouwbaar waren. Het restant van het budget van deze beide proeven is gebruikt om het effect van bloemenmengsels en akkerranden op de aaltjespopulatie in de bodem te meten. De uitkomsten van dit nieuwe deelonderzoek lijken ook van toepassing te zijn op het effect van de teelt van eiwitgewassen. Waarschijnlijk komt hier wel vervolgonderzoek naar.
De aanzet voor deelproject kennisdeling was inzicht te krijgen in de betekenis van diverse maatregelen voor de biodiversiteit maar ook om een manier te vinden de biodiversiteitswaarden van deze maatregelen in een getal te vangen, de zogenaamde KPI (kritische prestatie indicator). In het project was al uitgezocht wat de bruikbaarheid van de beschikbare data is maar in intensieve workshops met de Biodiversiteit Monitor Akkerbouw (BMA) en de WUR hebben we geprobeerd ook de waarde voor de praktijk aan deze KPI’s te koppelen. De voorstellen van de BMA zullen in het voorjaar van ’23 gepubliceerd worden.
Het belang van de deelprojecten blijkt achteraf niet alleen voor KPI’s en biodiversiteit te zijn maar ook om akkerbouwers inzicht te geven in de doelen en de haalbaarheid van het nieuwe GLB. GLB en de eco-regeling hebben ook tot doel de biodiversiteit te vergroten met vergelijkbare maatregelen die zijn getest tijdens het project. Niet alle akkerbouwers zullen even enthousiast zijn maar de resultaten van onze proeven en demo’s geven wel enige houvast. De deelprojecten hebben ook andere partijen tot actie aangezet.
Er zijn nieuwe proeven opgezet om het beheer van akkerranden en slootranden nader te onderzoeken. De strokenteeltproef in Valthermond wordt aangepast voortgezet, de voorgenomen acties van het akkervogelmanifest worden uitgevoerd, het onderzoek naar het gebruik van reststromen wordt voortgezet en de ontwikkelde opzet voor het meten van biodiversiteit wordt nu in de praktijk getest. We proberen om de verslagen en factsheets met behulp van regio-deal toegankelijker te maken door opname in het "groen kennisnet".
