Projectbeschrijving (project is afgerond)
Probleem
Voor een toekomstbestendige fruitteelt in Zeeland is aanpassing aan klimaatveranderingen van groot belang. Efficiënter omgaan met zoet water is daarin cruciaal. Zoetwaterbronnen zijn beperkt van omvang en bij te grote afname verzilten deze bronnen. De beschikbare hoeveelheid zoet water van de landbouwleiding is daarnaast niet voldoende om alle afnemers bij droog weer in de zomer van voldoende zoet water te voorzien. Verder kunnen, door de smalle marges in de fruitteelt, calamiteiten financieel moeilijk opgevangen worden en is het van belang productieverlies door nachtvorst- en droogteschade te voorkomen. Hierdoor stijgt de waterbehoefte.
Aanpak
In dit project worden vijf innovaties getest op 10 percelen bij 7 fruittelers:
- Versnelde verhoging van het organischestofgehalte van de grond met een nieuw fosfaat-, natrium- en chloorarm product, nl. fosfaatarme champost, voor versnelde verhoging van de waterbuffercapaciteit
- Het aanwenden van deze fosfaatarme champost via precisielandbouw technieken om de homogeniteit in de aanplant te verhogen
- Het beter benutten van mycorrhiza’s (bodemschimmels die het wortelstelsel van bomen vergroten) om tot een lager vochtgehalte bodemvocht op te nemen en vervolgens ook meer regenwater op te kunnen nemen
- Het testen en zo nodig verbeteren van de toepassing van “Flipper”, een beregeningssprinkler voor nachtvorst- en hitteschadebestrijding. De Flipper maakt alleen de boomstrook nat en kan 40% water besparen.
- Het toepassen van een verbeterde versie van IRRY, een beslissingsondersteunend systeem voor de watervoorziening, in combinatie met een nieuw systeem voor wireless en geautomatiseerd bodemvocht meten om IRRY te controleren.
Eindresultaat
Op basis van de simulatieresultaten achteraf kon het volgende geconcludeerd worden voor een niet droogtegevoelige perceel met beperkte mogelijkheden voor druppelirrigatie:
- Voor een volgroeid perenperceel kon in het natte jaar 2021 waarschijnlijk 220 m3 water/ha bezuinigd worden op de gerealiseerde watergift, hetgeen zou hebben geleid tot een beter teeltresultaat: door toepassen van gecontroleerde droogtestress met IRRY zou daarmee immers de ongewenste extra groei door te hoge watergift voorkomen hebben kunnen worden
- Voor hetzelfde volgroeide perenperceel kon droogteschade in het droge jaar 2018 voor een groot deel niet voorkomen worden met de beperkte mogelijkheden voor druppelirrigatie. Tevens bleek dat de waterbesparing die mogelijk is met de droogtestress-strategie alleen mogelijk was als het watergeefsysteem zodanig uitgebreid zou worden dat de zuigspanning rond 1 augustus in korte tijd van 50 naar 15 kPa teruggebracht zou kunnen worden. Daarvoor moet dan ook voldoende water beschikbaar zijn.
- In het droge jaar 2018 kon schade door droogtestress bij een tweejarig perenperceel, na een door droogte slecht eerste groeijaar, beperkt worden door dezelfde hoeveelheid water op basis IRRY te geven in plaats de watergift af te stemmen op de neerslag.
- Voor hetzelfde tweejarige perceel kon, na een goed eerste groeijaar, voor 2021 berekend worden dat 110 liter/boom of 365 m3 water/ha minder nodig was dan de teler zou hebben gegeven.
- Dat bij jonge bomen de bodemverdamping relatief hoog is en soms op jaarbasis groter is dan de verdamping door de boom. Het voorkomen van bodemdamping door het afdekken met compost is dan heel effectief. Ook het voorkomen van onkruidgroei en daarmee van verlies van vocht door verdamping van het onkruid is een effectieve maatregel om in droge jaren zoveel mogelijk vocht voor de boom te bewaren.
- Bij de directe wireless-communicatie van de zuigspanningsmetingen met de Watermarks bleek dat de automatische berekening van gemiddelden te veel bemoeilijkt werd door de grillige invloed van de druppelirrigatie op de uitkomsten per sensor. Voortaan moet per sensor de invloed van druppelirrigatie vooraf duidelijk zijn en moet met de plaatsing van de sensoren rekening gehouden worden. Tevens moet voorkomen worden de druppelaars door warmtewisselingen gaan schuiven over de grond.
- De kalibratie van IRRY met de Watermark kan alleen plaats vinden bij de eerste uitdroging in het begin van het seizoen in het bereik tot 50 kPa. Voor kalibratie boven de 50 kPa zou naar nieuwe sensoren gezocht moeten worden.
Website: Zoetwater cruciaal in project 'Meer fruit met minder water' - Nieuwe Oogst
