Projectbeschrijving (project is afgerond)
Probleem
Om op bedrijfsniveau te kunnen voldoen aan het mestbeleid zijn veel veehouders verplicht om stikstof en fosfaat af te voeren via dierlijke mest. Daarentegen hebben zij vaak wél ruimte om N en P aan te voeren via kunstmest.
Aanpak
- Het kraken van mest in combinatie met eventueel vergisten, hygiëniseren of composteren van mest. De laatstgenoemde technieken zijn redelijk ingevoerd in de veehouderij. Zowel de ammoniakstripper als de mestkraker zijn een recente vinding.
- Doordat de deelnemers met de kraker of de ammoniakstripper hun volledige mestproductie bewerken ontstaat er een overschot aan kunstmest op deze bedrijven en een tekort aan drijfmest. De deelnemers uit de regio kunnen deze ruimte aan drijfmest invullen en vervolgens het gebruik aan kunstmest verminderen.
- Aan de akkerbouw kunnen concentraten op maat geleverd worden aangevuld met drijfmest.
- De CO2, methaan en lachgasuitstoot wordt beperkt wordt door de verwerking van verse mest. Ook wordt door inzet van mineralenconcentraten de inzet van minerale meststoffen (deels) verdrongen.
Eindresultaat
Doel van het project mineralenconcentraat op maat was het verkrijgen van inzicht in het proces waarbij er (na scheiding van de dunne en dikke fractie vanuit een (co)vergister) middels kraken/strippen van bestanddelen uit de dunne fractie uit drijfmest op maat verkregen meststoffen worden verkregen die vervolgens op maat worden gedoseerd op grasland. Vanuit het aldus verkregen inzicht in de processen zijn in het project de volgende zaken gerealiseerd:
- Bij drie veehouders in Friesland, Groningen en Drenthe zijn er installaties gerealiseerd voor het verkrijgen van meststoffen uit de dunne fractie. Alsmede de bijbehorende opslag van de verkregen meststoffen.
- Er is onderzoek gedaan naar de noodzaak en waarde van het toevoegen van loog, zwavelzuur of andere zuren. Met dit inzicht hebben we vastgesteld dat we met restwarmte, verhogen van druk al veel stikstof uit de stripper kunnen verkrijgen zonder toevoeging van loog. Zwavelzuur is goed werkbaar en de verkregen ammoniumsulfaat is goed toepasbaar als meststofvervanger, dit is omstandig getest op meerder locaties in de drie noordelijke provincies.
- Er is een LCA gemaakt voor ammoniumsulfaat, deze LCA toont aan dat de uit mest verkregen ammoniumsulfaat zeer goed bruikbaar is om uit mest verkregen organische stikstof om te zetten naar een meststof die vervolgens geportioneerd kan worden ingezet. Door te bemesten op de juiste plaats, periode, hoeveelheid en productvorm (vloeibaar) wordt er efficiënter omgegaan met de N uit mest.
- De stripper is continu aangepast aan het te verwachten eindproduct, daartoe heeft Circular Values samen met DLV Advies continu bijgesteld inzake de striptechniek, de benodigde input en de technische vraagstelling per locatie.
- Vanuit de stripper/kraker zijn er meststoffen geproduceerd en ontwikkeld die kunnen dienen ter vervanging van minerale meststoffen op bijvoorbeeld grasland, maisteelt en zetmeelaardappelen. Deze zijn aangepast aan de teeltvraag.
- De eindproducten zijn geanalyseerd waaruit de bemestende waarde inzichtelijk is gemaakt tussen de eindproducten, dit leverde zeer waardevolle informatie op bij het toepassen van de producten (ook het “halffabrikaat “digestaat werd meegenomen in de tests in het veld).
- Gedurende het project zijn er in onder andere Niehove (Gr), Tynaarlo en Oosterend velddemo’s georganiseerd waarbij diverse meststoffen werden getest en onderzocht. De resultaten zijn gepresenteerd op verschillende bijeenkomsten.
- Vanuit de veldproeven is er veel aandacht besteed aan de uiteindelijke vorm van de meststoffen, de naam van het eindproduct en de markt voor deze producten in een marketingmix specifiek voor de regio.
- Per regio hebben we aandacht besteed aan de logistiek, hier is een rapport over gepubliceerd.
- Per regio is er een registratie van hoeveelheden aangevoerde en bewerkte mest, inmiddels wordt daarop voortgeborduurd in vervolgprojecten als “kringloopmest op maat” in Groningen.
- In Friesland, Groningen en Drenthe is mest van meerdere bedrijven aangevoerd, bij deze bedrijven is gepionierd met mest en mestproducten. Deze bedrijven staan genoteerd in het klantbestand van de drie pioniers; Swart, v/d Veen en Kuiper (en Jorritsma)
- Jaarlijks zijn er bijeenkomsten georganiseerd waarbij de stand van zaken, de mogelijkheden van meststoffen en de resultaten werden gedeeld met de projectgroep en belangstellenden. Ook is er regelmatig vergaderd vanuit de stuurgroep mineralenconcentraat. In die groep hadden ook leveranciers, akkerbouwers, NCM, provincies en mestdeskundigen zitting.
Belangrijke conclusies vanuit het project zijn gedeeld via websites, bij de demovelden zijn grote borden geplaatst voor alle geïnteresseerden met perceel info en projectdoel(en). Via radio, vakbladen en sociale media hebben we kennis verspreid. Het project heeft ook via Webinars landelijke exposure gehad. Samengevat kunnen we stellen dat het project heeft bijgedragen aan de realisatie van mestverwaardingstechnieken. Daarbij aangetekend dat de toelating van kunstmestvervangers uit mest nog niet is toegelaten. Ook een vraaggestuurde productie op maat blijft een uitdaging. Dit heeft alles te maken met de wet- en regelgeving in Europa en het verdienmodel voor dierlijke mest (dat heeft nog steeds een financieel voordeel, geen agronomisch voordeel).
Website https://www.dlvadvies.nl/nieuws/mineralenconcentraat-op-maat/866
