Projectbeschrijving
Probleem
De economie van de Veenkoloniale aardappelteelt is gebouwd op koolhydraatproductie (zetmeel uit aardappel, suiker uit suikerbiet). De aardappel maakt echter meer dan alleen koolhydraten. Met name de eiwitten die de aardappel bevat vormen een waardevolle basis voor nieuwe producten. Aardappeleiwit is een duurzaam, plantaardig, functioneel en nutritioneel hoogwaardig ingrediënt dat past in het dieet van de moderne mens. Tevens sluit het goed aan bij de maatschappelijke ontwikkelingen zoals meer plantaardige voeding en vergrijzing. Probleem is dat het gemiddelde winbare eiwitgehalte in de gangbare aardappelrassen circa 1,5% is, omdat het voor planten “duurder” is om eiwit te produceren dan koolhydraten. Hierdoor zijn er op dit moment grote hoeveelheden aardappelen nodig om voldoende eiwit te kunnen produceren.
Aanpak
In dit project wordt een begin gemaakt met het, door middel van de innovatieve hybride veredelingstechniek versneld ontwikkelen van een nieuwe zetmeelaardappel met een hogere kwalitatieve en kwantitatieve eiwitopbrengst gecombineerd met hogere resistentie tegen ziektes en optimale stikstofbemesting. Het ultieme doel van PROtato is het realiseren van nieuwe duurzame hoog eiwit zetmeelaardappelrassen, waarbij het eiwitgehalte verdrievoudigd is ten opzichte van de huidige referentiesituatie en met verbeterde eiwitkwaliteit. Waarmee de voor Averis/Avebe totale aardappeleiwitproductie van 40 kton per jaar vermeerderd kan worden tot minimaal 120 kton per jaar, zonder areaalvergroting.
Doelstelling
Verdere veredeling op hoger eiwitgehalte is wenselijk voor een duurzame ontwikkeling van de Groningse akkerbouw. Door middel van gangbare veredeling zou dit echter minimaal 10 jaar duren voordat er een stabiel programma is opgezet en nogmaals minimaal 10 jaar voordat er een mogelijk marktklaar product is. Om dit te versnellen wordt in project PROtato gebruik gemaakt van de innovatieve techniek hybride veredeling, waarbij gewenste eigenschappen gefixeerd kunnen worden waardoor veel sneller hybride rassen met hoog eiwitgehalte ontwikkeld kunnen worden.
Resultaat
Met PROtato hebben Averis Seeds en Solynta beoogd de ontwikkeling van een duurzaam nieuw zetmeelaardappelras met een kwalitatief hoog eiwitgehalte te versnellen. Hiertoe is gebruik gemaakt van de innovatieve hybride veredelingstechniek van Solynta en de kennis van Averis op het gebied van eiwitopbrengst in de zetmeelaardappel. De partners hebben een proof of concept model ontwikkeld gedurende het project. Dit wil zeggen dat zij nu in staat zijn om, met de kennis en kunde vergaard gedurende het project, selectief te selecteren op genetische aspecten in ouderlijnen die bijdragen aan het verhogen van het eiwitgehalte in de hybride zetmeelaardappel. Om de projectdoelstelling te behalen zijn er een analyses uitgevoerd op eiwitgehaltes in relevant kweekmateriaal, zowel diploïd als tetraploïd, en zijn er meerdere onderzoekspopulaties opgezet. Er zijn tijdens het project statistische- en AI-rekenmethoden vergeleken op geschiktheid voor de ontwikkeling van genomische modellen, waarmee een voorkeursaanpak is gekozen. Dit heeft geleid tot nieuwe kennis over welke genen verantwoordelijk en nodig zijn voor het verhogen van de resistentie en stikstofopname in het nieuwe zetmeelaardappelras, waardoor aan de doelstelling van het sluiten van de stikstofkringloop en vermindering van uitstoot van broeikasgassen is voldaan. Hiermee is aan de doelstellingen van het project voldaan.
Er is daarnaast een redelijk succesvolle pilot uitgevoerd met de SWIR-camera, op grond waarvan de ontwikkeling van de gewenste eiwitmethode (uit de hiervoor omschreven activiteiten) als mogelijk is ingeschat.
Website:
Voor hybride veredeling: www.solynta.com
Voor aardappeleiwit https://www.avebe.nl/producten/solanic/ .
Bijlagen
