Voelhoorn duurzaamheid

Uitvoeringsperiode: 01-01-2018 t/m 31-12-2019
Regio: NL-225 Achterhoek
Status: Afgerond

Beschrijving project (project is afgerond)

Probleem

Veel landbouwers willen wel bijdragen aan duurzaamheid, alleen inzicht in mogelijke stappen en de effecten daarvan is lastig. Kennis over het bodem- en watersysteem, de benutting van mineralen, de opbrengsten en hoe deze veranderen is daarbij nodig. In die context gangbare metingen bestaan vooral uit bodem-, gewas- en mest analyses. De nadelen daarvan zijn: te duur, te langzaam (namelijk het monster opsturen naar een extern laboratorium), te weinig (zoals één mengmonster per rotatie) en ze bieden geen integraal inzicht.

Aanpak

  • Het testen van de nieuwste sensoren en technieken die snel, goedkoop, frequent meten en zo een degelijk inzicht verschaffen in de conditie van het bodem-/watersysteem en de interactie met het gewas. Dit moet resulteren in de ontwikkeling van een betaalbare, betrouwbare en praktische meetset (een set extra voelhoorns) waarmee de akkerbouwer zelf metingen kan verrichten. Daarbij wordt gedacht aan drones met imaging technieken, nieuwe sensortechnologie, satellietbeelden en teststrips om gegevens te verkrijgen dan wel standaard analyses te vervangen.
  • Vervolgens worden rekenmodellen van bodem en gewas getest. Het combineren van deze nieuwe soort monitoringsgegevens vormt de innovatieve uitdaging van het project maar verschaft daardoor wel nieuwe inzichten. Op basis hiervan kunnen gericht duurzame maatregelen worden genomen. Leereffecten worden bereikt door in groepsverband kennis en ervaringen te delen.

Eindresultaat

Resultaten activiteiten:

  1. Conceptontwikkeling meetset: In 2018 zijn de longlist en shortlist van wensen en beschikbare metingen/sensoren voor de bedrijven om verder te komen is gemaakt. Er kwam een eerste set beschikbaar, die tijdens de loopduur van het project verder is ontwikkeld. De uiteindelijke meetset is gepubliceerd.
  2. Uittesten en terugkoppelen: tijdens de ontwikkeling is de eerste versie van de meetset getest op een aantal praktijkpercelen, op twee bodemsoorten (zand, Ruurlo en klei, Zoelen). In 2019 is deze testfase meer opgeschaald, en is de meetset doorontwikkeld wat betreft een aantal elementen. Het uittesten is opgesplitst in bodem, water en gewas: voor de bodem omvat hij enkele klassieke analyses, die echter ruimtelijk gesplitst zijn gebruikmakend van kennis van de telers en online kaartgegevens. Voor het water is gewerkt met vochtsensoren en een mobiele app, die ten allen tijde aangeeft hoe droog het is en of er beregent dient te worden. Voor het gewas zijn dronebeelden en satellietbeelden gebruikt, in aanvulling met ruimtelijk expliciete inschatting van de opbrengst.
  3. Integratie van gegevens in modellen. In het project zijn verschillende modellen getest, onder andere NDICEA en WOFOST. Uiteindelijk leverde inzet van het model NDICEA de meest praktische inzichten voor de telers op en dit model is verwerkt in de meetset. Door het gebruikt van dit model zijn voorlopig de modellen waarmee is gewerkt.

De activiteiten hebben voor beide aanvragers geleid tot het inzetten van een relatief eenvoudige meet-set (anders dan ze dat deden), die inzicht in teelt technische aspecten gaf. Het rekenmodel NDICEA plaatst dit in een lange termijn perspectief. Men ziet verschillende zones in percelen ontstaan, met hogere en lagere potentie. Er kan naar potentie geteeld worden. Bij beide telers zit de duurzaamheidstap er in dat overbemesting inzichtelijk wordt gemaakt en kan worden voorkomen. Ook kan voor enkele deelpercelen, door het verbeteren van andere aspecten van bodemkwaliteit die limiterend kunnen werken zoals kalium tekort, verzuring, bodem compactie en tekort aan water, de opname efficiëntie van een bepaalde bemesting vergroot worden. Dit leidt tot grotere effectiviteit van toegepaste bemesting, en verkleining van verliezen hiervan door bv. uitspoeling van stikstof voor de verschillende zones in beeld. Door de metingen, berekeningen en de droogte afgelopen jaren zag men de meerwaarde van een goede bodemkwaliteit en structuur. De meetset is gericht op maatwerk, waarbij verliezen worden beperkt en geïnvesteerd word in een hogere kwaliteit van de bodem. Soms gaat het daar om langzame langjarige verbeteringen, maar vaak op inzicht en daardoor teelten die passen bij de potentie van een perceel.

Website http://www.louisbolk.org/nl/landbouw/bodembeheer/monitoring-in-landbouw-voelhoorn

Projectleider

Projectleider
Bart Timmermans
Louis Bolk Instituut
0343 - 523860

Partner(s)

Partner(s)
Akkerbouwbedrijf R.D.B. Wolsink
G.A.A. van der Woerd / Loonbedrijf Van der Woerd
Louis Nannes / Adviseur Agrarische Waterplannen